Tę pomoc dziecku oferujemy poprzez profesjonalną pomoc rozstającym się rodzicom, by mogli, w trudnej dla siebie sytuacji, lepiej i skuteczniej pomagać swojemu dziecku, dla którego ich rozstanie może być doświadczeniem ponad siły. Ta pomoc dziecku jest możliwa tylko wtedy, gdy dla rodziców ich miłość do dziecka jest więkasz od negatywnych emocji, które czują do siebie i które sami przeżywają.
Proces rozstawania się rodziców, a w konsekwencji ich rozstanie, jest zawsze dla dziecka /niezależnie od wieku dziecka!/ sytuacją negatywnie wstrząsającą jego życiem, drastyczną zamianą, bardzo trudnym doświadczeniem psychicznym i źródłem poczucia zagrożenia.
Dorośli przechodząc przez proces rozstania ze sobą są naturalnie skupieni na sobie – na sobie samych i na tym co dzieje się między nimi. Bywa, iż nawet gdy biorą pod uwagę fakt, że dziecko przeżywa to co się dzieje między nimi, starając się je w jakich sposób ochraniać, w ważnym sensie zostawiają je samo obok siebie.
W procesie rozstawania się rodziców dziecko najczęściej zostaje samotne. I nie chodzi tylko o to, że częściej fizycznie jest samo, doznając bardziej niż do tej pory nieobecności rodziców lub jednego z nich. Zostaje pozostawione samo ze swoimi uczuciami, emocjami, przeżyciami, myślami, obawami, lękami, a przede wszystkim z poczuciem zagrożenia, czyli z brakiem poczucia bezpieczeństwa.
Dzieje się tak niezależnie od tego, czy dziecko jest nieodpowiedzialnie wciągnięte w konflikt między dorosłymi jako świadek lub wręcz strona, a nawet partner konfliktów, doświadczając bezpośrednio wszystkich tego konsekwencji, czy ten konflikt dzieje się poza nim, ponieważ rodzice starają się załatwiać trudne sprawy między sobą nie angażując dziecka. Niezależnie od postawy rodziców wobec dziecka najczęściej przechodzi ono ten proces rozstania samotnie.
Dzieje się tak z paru powodów:
Po pierwsze. Dziecko widząc, czy wyczuwając negatywną atmosferę między rodzicami często wycofuje się w siebie, nie chcąc sobą stwarzać dodatkowych problemów, lub po prostu bojąc się tego co się dzieje. W zależności od wieku i tego jak sobie radzi z frustracją i stresem, może być w tym czasie „grzeczniejsze” niż zwykle, lub przeciwnie, będzie stwarzało rodzicom nieoczekiwane problemy. Żaden jednak z tych sposobów przystosowania się dziecka do zmieniającej się sytuacji życiowej rodziny na skutek rozstawania się rodziców nie jest konstruktywnym sposobem radzenia sobie z doświadczanymi emocjami i poczuciem zagrożenia, jeśli pozostawione jest ono same sobie ze swoimi przeżyciami.
Po drugie. Rozstający się rodzice, nawet mając najlepsze chęci ochraniania dziecka w tej sytuacji, najczęściej nie posiadają umiejętności, które umożliwiałyby im jego skuteczną ochronę i pomoc, lub z różnych powodów trudno im z tych umiejętności konstruktywnie korzystać. Sytuacja rozstania stawia bowiem samych dorosłych wobec ogromnych trudności radzenia sobie z własnymi emocjami i trudnościami. Są więc w sytuacji podwójnie trudnej, bo wymagającej jednocześnie radzenia sobie ze sobą i z dzieckiem. A w oczywisty sposób im bardziej nie radzą sobie ze sobą, tym mniej są w stanie ochraniać i pomagać dziecku.
Po trzecie. Skuteczna ochrona dziecka w czasie gdy rodzice się rozstają zależy w bardzo dużym stopniu od jakości relacji rodzice-dziecko w ogóle. Rozstanie rodziców jest życiowym, bardzo poważnym kryzysem, dla dziecka i rodziców, czyli dla całej rodziny. Jeżeli wzajemne relacje rodziców z dzieckiem były do tej pory dobre, cechował je wzajemna pozytywna wymiana uczuć, otwartość komunikacji, solidne poczucie bezpieczeństwa, zaufanie i szacunek, to w kryzysie jakim jest rozstanie, te wartości i umiejętności wspólnego bycia razem zostaną naturalnie wykorzystane. Gorzej gdy tak nie było. Kryzys rozstania rodziców uwypukli i wzmocni to co do tej pory było negatywne w racji rodziców z dzieckiem, z największą szkodą dla dziecka.
Ważną sprawą jest to, by mając świadomość potrzeby chronienia dziecka w czasie gdy rodzice rozstają się, pamiętać, że sama ochrona nie wystarczy.
Ochrona oznacza niwelowanie negatywnych bezpośrednich wpływów procesu rozstawania się rodziców na dziecko, co stanowi jeden tylko z elementów niezbędnej pomocy dziecku przechodzącemu przez kryzys rozpadu rodziny.
Innymi ważnymi elementami tej pomocy dziecku są:
1. Umiejętność rozmowy o wszystkich, szczególnie tych najtrudniejszych, przeżywanych przez dziecko uczuciach i emocjach.
2. Umiejętność przyjmowania przeżyć, uczuć dziecka i idących za tym zachowań, tak by czuło ono, że bezpiecznie może okazywać to co czuje i przeżywa bez poczucia winy, wstydu, czy strachu.
3. Umiejętność rozmowy o wszystkich, szczególnie tych najtrudniejszych, myślach, obawach, wątpliwościach, niepewnościach dziecka.
4. Umiejętność zapewnienia dziecku poczucia tego, że kryzys jaki dotknął jego rodzinę jest pod kontrolą rodziców.
5. Umiejętność dostarczania dziecku niezbędnych informacji o zmieniającej się sytuacji w taki sposób i w takim czasie, by mogło ono budować w sobie pewność rozgrywających się zdarzeń, bez poczucia strachu i zagrożenia.
6. Umiejętność przekazywania, dziecku przez rodzica/rodziców ich własny przeżyć i emocji związanych z nową sytuacją, które dziecko w oczywisty sposób dostrzega, w taki sposób by były one dla niego zrozumiałe i nie budziły zagrożenia.
7. Umiejętność rozwijania w dziecku rozumienia nowej, lepszej perspektywy dalszego życia, ze zrozumieniem negatywnej i pozytywnej roli doświadczanego kryzysu, jako etapu zmian, a nie stanu permanentnego.
8. Umiejętność dostarczania dziecku pewności, że chociaż rozstanie rodziców oznacza zmianę jego życiowej sytuacji, to jednak nie zmienia to uczuć rodziców do dziecka, oraz ich determinacji w uczestnictwie obojga rodziców w jego życiu. Nie zawsze realnie jest to możliwe. Bywa, że wraz z rozstaniem rodziców następuje faktyczna emocjonalna i/lub fizyczna utrata przez dziecko jednego z rodziców. Konieczna jest wtedy długoterminowa, przemyślana i konsekwentna pomoc dziecku w uporaniu się z taką utratą i brakiem.
Przedstawione tu zagadnienia są zaledwie zarysem trudności związanych z sytuacją dziecka, jakie mogą się pojawić gdy rodzice się rozstają.
Proponuję rozstającym się rodzicom profesjonalną pomoc w poradzeniu sobie z tymi kluczowymi problemami i zdobycie praktycznych umiejętności radzenia sobie z nimi, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb i sytuacji rodziny.
Jeżeli jest taka potrzeba, Państawa dziecko zostanie objęte profesjonalną pomocą psychologiczną.
Pomoc taka może objąć obojga rodziców lub jednego.
Zazwyczaj jest ona elementem prowadzonej przeze mnie interwencji kryzysowej w zawiązku, którego partnerzy postanowili się rozstać. Może jednak dotyczyć także tych rodziców, którzy są zainteresowani wyłącznie uzyskaniem lepszych, skuteczniejszych umiejętności chronienia i pomocy dziecku, w sytuacji rozpadu rodziny.