Anna Krzewska

pedagog, psycholog, pracuje w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii nr 1 "SOS" jako socjoterapeuta

Inicjacja seksualna w bajkach dla dzieci

Męska przyjaźń.

Czym się różni męska przyjaźń od kobiecej? Po nocnej przygodzie żona mówi mężowi, że nocowała u przyjaciółki. Mąż obdzwania 10 jej koleżanek. Żadna z nich nie potwierdza wersji żony. Kiedy żona obdzwania kolegów męża, każdy z ośmiu z nich mówi, że był u niego tej nocy, a dwóch, że nadal tam jest.

Podział na płci jest fundamentalną cechą naszego gatunku i naszego umysłu. Implikuje nasze uczucia, sposób myślenia i przeżywania, nasze rozumienie szczęścia, miłości i lojalności. Seksualność to skłonność do przeżywania seksu, czyli „całości życia erotycznego człowieka wynikającej z podziału płci”. Dzieci wcześnie przeczuwają swoją seksualność i budują swoją identyfikację płciową. Pewnie dlatego podział na dwie płci i związane z tym konsekwencje są bardzo wyraźnie widoczne w bajkach dla dzieci. Wszak bajki są tymi cennymi amortyzatorami dziecięcych lęków i rozterek. To one objaśniają i oswajają to, co niezrozumiałe w dorosłym świecie. Z perspektywy czasu wydaje się, że te przekazywane z pokolenia na pokolenie mądrości stanowią kompendium wiedzy o człowieku i świecie i że trudno powiedzieć coś odkrywczego. Wiedza pozwala tylko lepiej je odczytać.

Czytając bajki możemy zadziwić się jak wiele ucieleśnień może przyjąć kobiecość lub męskość. Na ile różnych sposobów można przeżywać swoją płeć. Chyba z racji tego, że jestem kobietą i mamą półtora rocznej dziewczynki, nadal zafascynowaną jej osobą torującą sobie drogę przez nieznane życie, skoncentrowałam się na bajkowych przejawach kobiecości i kobiecym punkcie widzenia.

Gerda vs Królowa Śniegu

Gerda to kobieta ogarnięta misją. Pragnie przywrócić zdolność kochania swojemu mężczyźnie. Bajkowa Gerda wyrusza na ratunek Kaja, który został porwany do pałacu Królowej Śniegu i tam jego serce zamieniło się w sopel lodu. Dziewczyna ma nadzieję ogrzać go swoim pocałunkiem. Królowa Śniegu może być alegorią zimnej, oschłej matki, która nie pozwala odejść synowi.

Podróż Gerdy może być synonimem dojrzewania do miłości także jej samej.

Czerwony Kapturek vs Wilk

To buntowniczka i ryzykantka. W bajce dziewczyna u progu dorastania, co sugeruje czerwony kolor jej stroju – alegoria menstruacji, łamie nakaz matki, aby nie zbaczać z drogi i z nikim nie rozmawiać. Ponosi konsekwencje wpadając w szpony lubieżnego i dzikiego wilka. Następnie ratuje ją dzielny Leśniczy, uwalnia ją z brzucha wilka, co bywa tłumaczone jako jej narodziny jako dojrzałej kobiety.

Śpiąca Królewna vs zła wróżka

To kobieta czekająca na swego księcia. Stawiająca bardzo wysokie wymagania. W obliczu trudności wycofuje się do swego wnętrza. W bajce dorastająca dziewczyna zakrada się na wieżę, gdzie znajduje się zakazany przedmiot – wrzeciono. Po ukłuciu się w palec zasypia na 100 lat, aby zbudzić się dzięki pocałunkowi Księcia, który miał siłę wedrzeć się do zamku zarośniętego przez chaszcze.

To kolejna opowieść o inicjacji i wejściu w dorosłe życie również w sensie erotycznym. Pocałunek ma magiczną moc, to jej pierwszy kontakt seksualny.

Królewna na ziarnku grochu vs Królowa

Cierpiętnica w imię miłości. Jej przepustką do szczęścia u boku Księcia jest koszmarna noc spędzona w bólu i samotności na łożu, do którego podłożyła ziarnko grochu życzliwa teściowa. Cierpiąc w milczeniu dziewczyna udowodniła swoją wartość.

Może to być alegoria życia w poświęceniu lub wprost wyraz lęku dziewicy przed zbliżeniem i defloracją.

Królewna Śnieżka vs macocha

Czeka na prawdziwego mężczyznę. Zjada zatrute przez zazdrosną macochę jabłko – symbol seksualności ze względu na kształt zbliżony do piersi. Nie umiera dzięki pomocy krasnoludków, lecz zapada w sen. Może o być rozumiane jako wycofanie się z powrotem do bezpiecznego, pozbawionego konfliktów dzieciństwa. Krasnoludki są aseksualne, niedojrzałe, niezdolne jej obudzić. Dopiero Książę dorosły mężczyzna budzi ją pocałunkiem.

To znany już nam motyw inicjacji i rozbudzenia seksualnego.

Calineczka vs narzeczeni

Kobieta grająca bezbronnością i nieporadnością, stale trafiająca na złych, niechcianych partnerów. Maleńka dziewczynka jest obdarzona tak niezwykłą urodą, że staje się ona źródłem kłopotów. Zostaje porwana przez ropuchę, spotyka na swej drodze kolejnych narzeczonych: Ropuch, Kret, Chrząszcz, którzy nie liczą się z nią. Wreszcie zakochuje się w elfie i zostaje Królową Kwiatów.

To jest alegoria bierności i poddawania się losowi – cechy typowo dziecięce, które zostają przezwyciężone.

Kopciuszek vs macocha i siostry

Kobieta zmagająca się z ujawnieniem swojej kobiecości w pełni. Zagoniony przez macochę i zazdrosne siostry bezradny Kopciuszek potrzebował ingerencji wróżki, aby przeobrazić się w Królewnę.

To historia dojrzewania w domu bez miłości i ciepła. Nie mając wsparcia w rzeczywistości, Kopciuszek czerpie siłę ze świata fantazji.

Bajki te, choć skierowane do dzieci, mówią o doświadczeniu, które je czeka dopiero za kilkanaście lat – o wejściu w dorosłość, także w sensie seksualnym. Pokazują, że nie jest to dojrzewanie stopniowe, lecz nagłe i radykalne. Wszystkie zgodnie potwierdzają, że nie dzieje się to samoistnie, lecz wymaga aktywności i działania, a często zmierzenia się ze złymi siłami jak macocha, królowa, wilk, co bywa okupione bólem, cierpieniem i zagrożeniem życia.

LITERATURA

Obuchowska, I., Jaczewski, A. (1992). Rozwój erotyczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”

Olech, J., Opowiem ci bajeczkę. www.gazeta.pl

Ślusarz, W., Seksuologiczny gabinet zdrowia. Czekając na księcia. www.seksuolog.pl

Wasielewska, E., Czerwony Kapturek zjadł Wilka. www.glas.com